Қызылорда медициналық жоғары колледжінің мұражайы
Қызылорда медициналық жоғары колледжі – медицина қызметкерлерін даярлайтын Қазақстандағы жетекші оқу орындарының бірі. Оқу орнының тарихы осында орналасқан мұражайда көрсетілген. Мұражайдың орталық экспозициясы қалыптасу және дамудың негізгі кезеңдеріне арналған. Колледждің тарихы 1928 жылы тамыз айынан басталады.Қызылордада екі дайындық бөлімі мен бір акушерлік курс негізінде «Әйелдер ісінің Х жылдығы» Қазақ облыстық акушерлік колледжі ашылды. Республиканың түкпір-түкпірінен дайындық бөліміне 60 адам, босану бөліміне 30 адам қабылданды.Ол кезде толық мектептік (жеті жылдық) білімі бар қыздардың жоқтығынан мұнда бастапқы 3 жылдық білім алған студенттер қабылданатын. 2-3 жылдың ішінде олар техникум қабырғасында жалпы білім деңгейін көтеріп, содан кейін ғана негізгі бөлімге оқуға түсті.Алғашында оқу-жаттығу базасы әскери гарнизонның ат ауласында және шағын қалалық госпитальда орналасты. Алғашқы директор болып Прасковья Добронравова тағайындалды. Қазақ тілін жақсы меңгерген ол Батыс Қазақстаннан арнайы шақырылып, қалалық аурухананың бас дәрігері болып қызмет атқарды.1939 жылға дейін техникумды басқарды, «Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген дәрігері» құрметті атағын алды. Бас оқытушы қызметіне Кубань химиялық бактерологиялық институты директорының көмекшісі Иван Скачко жіберілді. Ол кезде техникумда барлығы 21 мұғалім қызмет істеген.1931 жылы техникумда тағы бір бөлім – ана мен сәбиді қорғау жөніндегі мейірбике бөлімі ашылды. 1933 жылы алғашқы түлектер шығарылды. Олардың саны – 41 болды. Олардың қатарында, мәселен, Фатима Садимова, Рафея Сембиева, Фатима Жаконгиреева, Жәния Қарымсақова болды. Олар Қызылорда, Ақтөбе, Орал, Алматы облыстарының ауылдарына жіберілді. Студенттер қалалық аурухананың акушерлік-гинекологиялық, терапевтік, хирургиялық, балалар консультациясы және т.б. бөлімдерінде оқу тәжірибесінен өтті.Олар жақсы жабдықталған және оқуға қажетті талаптарға сай болды. Сол жылдары денсаулық сақтау халық комиссариаты бөлген қаражат бойынша акушерлік техникум студенттері республикаға қауіп төндірген шешек пен іш сүзегі індеттеріне қарсы екпе алу үшін денсаулық сақтау бөлімінің қарауына жіберілді. Отынның жоқтығынан оқу ғимаратында сабақ жүргізілмеді. Оны сүзек үйінің астына босату ұсынылды.Техникум қыздарды жатақханада оқытуға мәжбүр болды. Бүкілодақтық коммунистік партия Орталық Комитетінің 1932 жылғы «Жоғары және орта мектептер туралы» қаулысына сәйкес техникум өз жұмысын үш жылдық оқытуды қайта құрды,профиль бойынша сағаттар
кестесі жасалды, педиатрларға көмекшілер дайындалды. Егер бұрын олар мұнда тек орыс тілінде білім алса, 1933 жылы негізгі және дайындық курстарында ұлттық кадрларды дайындау үшін қазақ тілінде сабақ бере бастады. 1932-1933 жылдары техникумда 190 адам оқыды. Оқытушылар контингенті – бір штаттық оқытушы және жиырма штаттан тыс дәрігер болды. 1934 жылы акушерлік колледжде дерматовенерологтың көмекшісі дипломы дайындалды. Экспозицияда келесі 1935 жыл да белгіленген. –Жүйені қайта құруға байланысты медициналық білім беру атауы «техникум фельдшер мектебіне» айналды. Жаңа қабылдау 150 адамға жетті, студенттер саны 221-ге дейін өсті. 1936-1937 оқу жылында мұнда төрт жүзден астам қыз оқыды, оны 76 фельдшер бітірді. 1938-1941 жылдары мекемені облысымызға жер аударылған корей диаспорасының өкілдері Н.Нигай мен А.Ли басқарды. Студенттердің алтыншы бітіруі жергілікті халықтың үлкен пайызымен сипатталды. 1940 жылдың басында мектепте 11 оқу тобы болды. Мұражайда Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен ардагерлерінің – фельдшерлік мектеп түлектерінің фотосуреттері ұсынылған. Олардың қатырында генерал-майор Нұрулла Әлмағанбетов, Кеңесбай Қалиев, Надежда Романовская бар. 1941 жылы қызылордалық ерікті отыз фельдшердің қатарында олар майданға аттанды. Соғыстан кейін Н,Әлмағанбетов Тасбөгеттегі бөгет құрылысының аяқталуына үлес қосты, ішкі істер органдарында ұзақ жылдар қызмет етті, 1970-1980 жылдары Қазақ КСР Ішкі істер министрінің орынбасары қызметін атқарды. Қ.Қалиев ұзақ жылдар шекара әскерлерінде қызмет етті, ұзақ жылдар медицина медицина қызметкерлері кәсіподақ комитетін басқарды. 45 
жыл №1 емханада медбике болып қызмет еткен Н.Романовская соғыстан кейінгі бүкіл өмірін сүйікті ісіне арнады. 1942-1952 жылдар аралығында фельдшерлік-акушерлік училищені басқарған Б.Видроны денсаулық сақтау саласының ардагерлері әлі күнге жылы лебізімен еске алады.Медицина қызметкерлерінің қиын ісін жетік меңгеруге ұмтылған ауыл жастарына ерекше көңіл бөліп,қолдау көрсетті. Соғыстан кейінгі жылдарда жас мамандарды дайындауға белгілі дәрігерлер С.Ыдырысов, М.Егорова, М.Яншин, Ш.Донин, О.Ященколар да өз үлестерін қосты. Мұражай сол жылдардағы түлектердің фотосуреттерін ұсынады. Бұл – Қазақстанның еңбек сіңірген дәрігерлері Ернияз Омаров, Шәріпбай Әлназаров, Варлен Исаев. Арал өңірінің денсаулық сақтау саласын дамытуға, білікті медицина кадрларын даярлауға медицина саласының көрнекті қайраткерлерінің қосқан үлесі зор. Түлектер қатарында облысқа танымал дәрігерлер Б.Атабаев, Д.Шек, Т.Жүнісқұлов, А.Әбдібаев, С.Майлыбаев және т.б. 1952 жылдың көктемінде мектепті басқарған Софья Мақашева күзде облыстық денсаулық сақтау басқармасының бастығы қызметіне бекітіліп, осында отыз жылға жуық еңбек етті. Тәжірибелі тәлімгер медициналық оқу орнының материалдық-техникалық базасын жақсартуға және оны жоғары білікті кадрлармен қамтамасыз етуге көп күш жұмсады.1954 жылы Қазақстанның еңбек сіңірген дәрігері Х.Наурызбаева жетекшілік ететін фельдшерлік-акушерлік училище медициналық училище мәртебесін алды. 1959 жылы оның директоры болып А.Фомкина тағайындалды. 1960 жылдардың басында Комсомолдың 25 жылдығы көшесінің бойындағы медициналық училищеге жеке ғимарат бөлінді. Оқу корпусынан 444 орындық жатақхана салынды. Мемлекеттің қолдауымен оқу базасы кеңейтіліп, нығайтылды. Бұл Сара Төлегенқызы Дәуітбаеваның ерекше еңбегі. 1962 жылдан бері отыз жылға жуық мектебімізді басқарды. Бұл кезеңд і оқу орнының гүлденген кезеңі деп атауға болады. Қазақстанның еңбек сіңірген дәрігері, денсаулық сақтау ісінің үздігі С.Дәуітбаеваның еңбегі «Құрмет» орденімен, «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталды. 1996 жылы Қызылорда медицина училищесі «медициналық колледж» болып қайта құрылды. Директор Райса Көзденова Әбдешқызының үлесі Тәуелсіздіктің қалыптасуының қиын жылдарына түсті. Елдегі қиын экономикалық жағдай білім саласына да әсер етті.Қиын жағдайға қарамастан оқу орны өзінің баға жетпес мұрасын сақтай білді. Медицина ғылымдарының докторы Ақмарал Әлназарова өңірдегі алдыңғы қатарлы оқу орындарының бірінің әлеуетін арттырып, жаңа тыныспен тыныстай білді. Ол басшылық еткен 2007-2013 жылдар аралығында медициналық колледжде «Зертханалық диагностика», «Гигиена және эпидемиология», «Медициналық техниканы монтаждау, техникалық қызмет көрсету және жөндеу», «Медициналық оптика», «Ортопедиялық стоматология» сияқты жаңа мамандықтар ашылды. Үш спорт алаңы пайдалануға берілді, тестілеу орталығы ашылды. Заманауи интерактивті оқыту жүйелерімен, интерактивті манекендермен және жабдықталған симуляциялық орталық жұмыс істей бастады. Мұражай экспозицияларында облыс, республика басшылығының ондаған алғыс хаттары мен Құрмет грамоталары қойылған. Солардың ішінде 1978 жылы 16 қазанжа Қызылорда медицина училищесіне «Медициналық кадрларды даярлауда қол жеткізген табыстары үшін» Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасын ерекше атауға болады. Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрі Қырымбек Көшербаевтың медициналық колледждің 70 жылдығына арналған құттықтау хаты. Сондай –ақ Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың облысымызға сапарының фотосы да бар. Келесі сапарында мемлекет басшысы қызметкерлерге жаңа пәтер кілтін табыс етті.
Мұражайда колледждің тарихы мен оқытушылары туралы ғана емес, бір кездері отандық медицинада қолданылған құрал-жабдықтарды да көруге болады. Ұзақ қайнатуға тура келетін ескі металл шприцтер де сақтаулы. Аға ұрпақ оларды әлі де есте сақтайтынына сенімдіміз. Ультрадыбыстық өңдеу құрылғылары, операциялық бөлмелерді жарықтандыру құрылғылары, зарарсыздандыру камерасы бар. Мұның барлығы – біздің медицинамыздың тарихы, бұл жәдігерлер көптеген музейге келуші жастарды таң қалдырып, үлкен қызығушылық тудырады.Көптеген фотоальбомдар мен материалдар колледждің қазіргі өмірі мен жетістіктерін айғақтайды.
Бүгінгі таңда медициналық колледж еуропалық стандарттарға сәйкес және Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесін реформалау аясында жаңа үлгідегі орта медицина қызметкерлерін даярлауға және олардың біліктілігін арттыруға өз үлесін қосуда. 2014 жылы эксперименттік режимде оқу үдерісіне «Мейірбике ісі» мамандығы бойынша қолданбалы бакалавриаттың білім беру бағдарламасы енгізілді. 2016 жылы Қызылорда медициналық колледжіне «ең жоғары» мәртебесі берілді, оқу орны алтылықтың қатарына енді.Сол жылы Білім беру сапасын қамтамасыз ету тәуелсіз Қазақстанның агенттігінің отырысының шешімімен колледж институционалдық аккредиттелген білім беру ұйымдарының және төрт жылға арналған аккредиттелген білім беру бағдарламаларының тізіміне енгізілді. Бүгінде Салтанат Тасмағанбетованың жетекшілігімен медициналық колледжде инновациялық технологияларды енгізу, еліміздің медициналық колледждері, денсаулық сақтау жүйесі және қоғам арасындағы әлеуметтік әріптестіктің тиімді моделін құру және енгізу жұмыстары жалғасуда. Колледждің оқу қызметі мемлекеттік лицензияға сәйкес жүзеге асырылады. Тоғыз мамандық бойынша «Мейірбике ісі», «Жалпы медицина», «Зертханалық диагностика» , «Фармация», «Стоматология» және т.б. 2017 жылы колледжде мейірбике ісі мамандығы бойынша қолданбалы бакалавриат бойынша алғашқы 69 түлек бітірді.Жас мамандарды жұмысқа орналастыруда облыстық денсаулық сақтау басқармасы үлкен қолдау көрсетті. Педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыруға ерекше көңіл бөлінеді.Мұнда 132 оқытушы жұмыс істейді, олардың арасында жоғары және бірінші санатты мейірбике ісі мамандығының академиялық доценттері мен бакалаврлары, ғылым магистрлері, денсаулық сақтау ісінің үздігі, облыстық, республикалық және халықаралық байқаулардың жеңімпаздары көп. Олар студенттерге кәсіби білім беріп қана қоймай, жан-жақты біліммен, заман талабына сай ой-өрісімен ұштасатын адамгершілігі жоғары, белсенді өмірлік ұстанымы бар тұлға тәрбиелеуге ұмтылады. Ұстаздар арасында педагогикалық тәлімгерліктің игі дәстүрін жалғастырып, жастарды тәрбиелеуге үлес қосып жүрген ардагерлер аз емес. Бұл Р.Көзденова, Г.Төлекова, Н.Иршаева, К.Қарабалаев, Нұратдинов және тағы басқалар. Студенттер үшін сапалы білім алу үшін қажетті жағдай жасалған білім беру, заманауи оқу-материалдық база- оқу кабинеттері, зертханалар, компьютерлік сыныптар, акт және спорт залдары, фельдшерлік пункт бар.Медициналық колледж студенттері республикалық «Мамандығы бойынша үздік» байқаулардың, халықаралық «Стоматологиядағы үздік түлек» байқауының, «Жас дарын» және «Менің болашақ мамандығым» атты ғылыми жұмыстар байқауларының жеңімпаздары қатарында. Түлектер – жас мамандар бүгінде облыстың, Алматы, Астана қалаларының медициналық мекемелері мен жетекші клиникаларында сұранысқа ие және қызмет етуде.
Мұражай жұмысының негізін салушы, 40 жылдық еңбек өтілі бар ардагер ұстаз, тарих пәнінің оқытушысы, Қазақстанның Денсаулық Сақтау ісінің үздігі Шарапатов Ахмет Шарапатұлы. Ол оқу орны мұражайын 1978 жылы ашқанда ескі ғимараттардың бірінде орналасқан еді, осыдан он бір жыл бұрын күрделі жөндеуден кейін бас корпусқа көшкен. Қазір оннан астам экспозиция бар. Мемлекет басшысының мемлекеттік бағдарламалары мен жобаларына ерекше көңіл бөлінеді.
«Рухани даму» орталығын құру үшін көптеген материалдар, құжаттар мен мұрағаттық фотосуреттер пайдаланылды. Колледжде бір жыл бұрын ашылған, қазір орталық қайта жаңғыртылып, экспозициялар жаңартылып, толықтырылуда. Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «100 тұлға» жобасынан шабыт алған музей басшысы «Мақтан тұтар түлегіміз – 100 есім» кітап жинағын жасады. Медициналық колледждің әр жылдардағы атақты түлектері тураолы баяндайтын алты суретті кітап дайындалды. Шәкірттерімізге білім мен тәрбие беруде мұражайдың алатын орны зор. Тұлғаның қалыптасуы сабақтастықты сезінбей мүмкін емес. Аға ұрпақ, медицина саласының жетекші қайраткерлері, ұстаздарымыз жастарға бүгінгі және болашаққа бағдарлануға көмектесетін баға жетпес мұра қалдырды.
